11 મે 2025ની મધ્યરાત્રિએ, જ્યારે લોકો ગાઢ નિંદ્રામાં હતા, ત્યારે તિબેટમાં રિક્ટર સ્કેલ પર 5.7ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો, જેના કારણે ભારત-નેપાળ સરહદી વિસ્તારો સહિત ઉત્તર પ્રદેશ અને બિહારમાં પણ આંચકા આવ્યા હતા.

તિબેટમાં ભૂકંપના આંચકા, ઉત્તર ભારતમાં ડરનો માહોલ

હિમાલયમાં ફરી ધરતીકંપ: તિબેટમાં 5.7 તીવ્રતાનો ભૂકંપ

ભારત-નેપાળ સરહદે ભૂકંપના અસરકારક આંચકા

એક અઠવાડિયામાં બીજો ભૂકંપ: હવે તિબેટમાં ધરતીકંપ

ભૂકંપના ડરથી લોકોમાં ભયનો માહોલ, નુકસાન નહીં

Earthquake in Tibet : 11 મે 2025ની મધ્યરાત્રિએ, જ્યારે લોકો ગાઢ નિંદ્રામાં હતા, ત્યારે તિબેટમાં રિક્ટર સ્કેલ પર 5.7ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો, જેના કારણે ભારત-નેપાળ સરહદી વિસ્તારો સહિત ઉત્તર પ્રદેશ અને બિહારમાં પણ આંચકા આવ્યા હતા. નેશનલ સેન્ટર ફોર સિસ્મોલોજી (NCS) અનુસાર, ભૂકંપનું કેન્દ્રબિંદુ તિબેટમાં 10 કિલોમીટરની છીછરી ઊંડાઈએ હતું, જેના કારણે આંચકા વધુ તીવ્ર અનુભવાયા. આ ઘટનાએ લોકોમાં ભયનો માહોલ સર્જ્યો, અને મધ્યરાત્રિએ ઘણા લોકો ડરમાં ઘરની બહાર દોડી આવ્યા. સદનસીબે, અત્યાર સુધી જાનમાલના નુકસાનના કોઈ સમાચાર નથી.

ભૂકંપના કારણે લોકોમાં ડરનો માહોલ

તિબેટમાં આવેલા આ ભૂકંપના આંચકા ભારત-નેપાળ સરહદે અને ઉત્તર પ્રદેશ-બિહારના કેટલાક વિસ્તારોમાં અનુભવાયા. ભારતીય સમય મુજબ રાત્રે 2:41 વાગ્યે આવેલા આ ભૂકંપે લોકોની ઊંઘ ઉડાડી દીધી. ઘરોમાંથી બહાર નીકળેલા લોકોમાં ડરનો માહોલ જોવા મળ્યો, પરંતુ સદનસીબે કોઈ નુકસાનના અહેવાલ નથી. તિબેટમાં આવેલો આ ભૂકંપ હિમાલયના પ્રદેશમાં ભૂસ્તરીય અસ્થિરતાને દર્શાવે છે. ભારત જેવા ભૂકંપ-સંભવિત દેશમાં, જ્યાં મોટો ભૂભાગ જોખમી ઝોનમાં આવે છે, ત્યાં ભૂકંપ-પ્રતિરોધક ઇમારતો, જાગૃતિ અને ઇમરજન્સીની તૈયારીઓ આવશ્યક છે. નેશનલ સેન્ટર ફોર સિસ્મોલોજી જેવી સંસ્થાઓની સતર્કતા અને માહિતી પ્રસારણથી લોકોને સમયસર ચેતવણી મળી શકે છે, જે જાનમાલનું નુકસાન ઘટાડવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે.

ક અઠવાડિયામાં બીજો ભૂકંપ

આ ભૂકંપથી થોડા દિવસ પહેલાં, સોમવારે પાકિસ્તાનમાં 4.2ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો હતો, જેનું કેન્દ્રબિંદુ 10 કિલોમીટરની ઊંડાઈએ હતું. NCSના જણાવ્યા અનુસાર, તે ભૂકંપ સાંજે 4:05 વાગ્યે આવ્યો હતો, જેના કારણે ત્યાંના રહેવાસીઓમાં પણ ડરનો માહોલ જોવા મળ્યો હતો. આ ઘટનાઓ દર્શાવે છે કે તાજેતરના સમયમાં હિમાલયના પટ્ટામાં ભૂકંપની ગતિવિધિઓમાં વધારો થયો છે. આ પહેલાં પણ તિબેટમાં 3.7ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ નોંધાયો હતો, જે આ વિસ્તારની ભૂસ્તરીય અસ્થિરતા દર્શાવે છે.

ભૂકંપનું કારણ શું છે?

ભૂકંપની ઘટનાઓ પાછળ પૃથ્વીની અંદરની ટેક્ટોનિક પ્લેટોની હિલચાલ જવાબદાર છે. પૃથ્વીની સપાટી 7 મુખ્ય ટેક્ટોનિક પ્લેટો પર આધારિત છે, જે સતત ખસતી રહે છે. જ્યારે આ પ્લેટો એકબીજા સાથે અથડાય છે અથવા ઘર્ષણ થાય છે, ત્યારે ઊર્જા બહાર નીકળે છે, જે ભૂકંપનું સ્વરૂપ લે છે. હિમાલયનો પ્રદેશ, જ્યાં ભારતીય અને યુરેશિયન પ્લેટો મળે છે, તે ભૂકંપની દૃષ્ટિએ અત્યંત સંવેદનશીલ છે. આવા ભૂકંપો ઘણીવાર આફ્ટરશોક્સનું જોખમ વધારે છે, ખાસ કરીને જ્યારે તે છીછરી ઊંડાઈએ થાય.

ભારતમાં ભૂકંપના સંવેદનશીલ ક્ષેત્રો

ભારતનો લગભગ 59% ભૂમિ વિસ્તાર ભૂકંપની દૃષ્ટિએ જોખમી ગણાય છે. ભૂસ્તરશાસ્ત્રીઓએ દેશને 4 ભૂકંપ ઝોનમાં વિભાજિત કર્યો છે: ઝોન-2 (ઓછું જોખમ), ઝોન-3, ઝોન-4, અને ઝોન-5 (અત્યંત જોખમી). ઝોન-5માં હિમાલયના વિસ્તારો, જેમ કે જમ્મુ-કાશ્મીર, હિમાચલ પ્રદેશ, અને ઉત્તરાખંડનો સમાવેશ થાય છે, જ્યાં 7થી વધુ તીવ્રતાના ભૂકંપનું જોખમ રહે છે. રાષ્ટ્રીય રાજધાની દિલ્હી ઝોન-4માં આવે છે, જે પણ નોંધપાત્ર જોખમ ધરાવે છે.